Επόμενη συνάντηση, 11.06.2025, 19:00
Γιάννης Στάμος
Η εργασία εξετάζει τη στρατηγική χρήση της μουσικής και του λόγου περί μουσικής στον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών κατά την περίοδο της Κατοχής (1941-1944) ως εργαλείου προπαγάνδας που συμβάδιζε με τις πολιτικές στοχεύσεις των δυνάμεων κατοχής. Αν και η έρευνα για την περίοδο της Κατοχής έχει εντατικοποιηθεί τα τελευταία χρόνια, ο πολιτικός ρόλος τόσο του ραδιοφώνου όσο και των τεχνών παραμένει αδιερεύνητος. Βασιζόμενο σε ραδιοφωνικά προγράμματα, άρθρα εφημερίδων και άλλες πρωτογενείς πηγές, το κείμενο αναδεικνύει πώς το μουσικό πρόγραμμα προσαρμοζόταν στις διαφορετικές φάσεις της Κατοχής και στις κυμαινόμενες διακηρύξεις περί της σχέσης της Ελληνικής Πολιτείας με τον Άξονα και της θέσης της στην ευρωπαϊκή Νέα Τάξη. Η ανάλυση επικεντρώνεται στη σταδιακή μετάβαση, από την αρχική έμφαση στη γερμανική πολιτισμική υπεροχή, στη ριζοσπαστικοποίηση του δωσιλογισμού από το 1943 και την παράλληλη ανάδειξη ελληνικών πολιτισμικών στοιχείων ως μέρους του αντικομμουνιστικού αγώνα. Εξετάζονται τρεις βασικοί άξονες: οι επιλογές μουσικού προγραμματισμού, οι ραδιοφωνικές ομιλίες περί μουσικής και οι συναυλίες, καθώς και άλλες μουσικές εκδηλώσεις που αναμεταδίδονταν από τον Ραδιοφωνικό Σταθμό Αθηνών. Η εργασία προβληματοποιεί μεταπολεμικά αφηγήματα περί αντίστασης μέσω του ραδιοφώνου και καταδεικνύει πώς η μουσική λειτούργησε ως μορφή προπαγάνδας προς νομιμοποίηση της συνεργασίας με τον κατακτητή. Η έρευνα συμβάλλει στην κατανόηση του τρόπου με τον οποίο η πολιτισμική πολιτική υπηρέτησε τους μεταβαλλόμενους στόχους των δυνάμεων κατοχής και των κυβερνήσεων συνεργασίας, εμπλουτίζοντας παράλληλα τη συζήτηση για τη σχέση μεταξύ μουσικής, μέσων ενημέρωσης και πολιτικής εξουσίας.
Συζητητές: Κωστής Ζουλιάτης, Μενέλαος Χαραλαμπίδης