Επόμενη συνάντηση, 12,06.2024, 20:00
«Αφιλέμποροι, αβιομήχανοι, αμαθείς;» Τι έχουν να μας πουν οι οθωμανικές πηγές για τη μουσουλμανική εμπορική ναυτιλία στην ανατολική Μεσόγειο (1700-1820);
Η ελληνική και βαλκανική ιστοριογραφία συχνά τονίζει τον αδύναμο χαρακτήρα της μουσουλμανικής επιχειρηματικότητας στην πρώιμη νεότερη Οθωμανική αυτοκρατορία. Σύμφωνα με την καθιερωμένη άποψη, ήταν πρωτίστως το χριστιανικό επιχειρείν –με αιχμή του δόρατος την ελληνική εμπορική ναυτιλία– που με την ομολογουμένως ραγδαία ανάπτυξή του τον 18ο αιώνα δημιούργησε τις πολιτικοοικονομικές συνθήκες για τις εθνικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα. Η θεώρηση αυτή νοηματοδοτείται όχι απλώς από την ανάπτυξη της οικονομικής θέσης των χριστιανών εντός του οθωμανικού κράτους, αλλά και από την παράλληλη στατικότητα ή και επιδείνωση της αντίστοιχης θέσης των μουσουλμάνων. Μολονότι το αντιστικτικό αυτό σχήμα είναι σήμερα ευρέως αποδεκτό από τους έλληνες ιστορικούς, η αλήθεια είναι ότι γνωρίζουμε ελάχιστα σε σχέση με τη φύση και το μέγεθος της μουσουλμανικής εμπορικής ναυτιλίας κατά τις δεκαετίες που προηγήθηκαν της Ελληνικής Επανάστασης. Υπογραμμίζοντας τη σημασία αυτού του ιστοριογραφικού ζητήματος για την κατανόηση των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων στην ανατολική Μεσόγειο, η παρούσα ομιλία αναζητά, μέσω της συστηματικής παρουσίασης οθωμανικών πηγών, στοιχεία για τον ρόλο της μουσουλμανικής ναυτικής δραστηριότητας στην περιοχή κατά τον 18ο και τις αρχές του 19ου αιώνα.
Η ελληνική και βαλκανική ιστοριογραφία συχνά τονίζει τον αδύναμο χαρακτήρα της μουσουλμανικής επιχειρηματικότητας στην πρώιμη νεότερη Οθωμανική αυτοκρατορία. Σύμφωνα με την καθιερωμένη άποψη, ήταν πρωτίστως το χριστιανικό επιχειρείν –με αιχμή του δόρατος την ελληνική εμπορική ναυτιλία– που με την ομολογουμένως ραγδαία ανάπτυξή του τον 18ο αιώνα δημιούργησε τις πολιτικοοικονομικές συνθήκες για τις εθνικές επαναστάσεις του 19ου αιώνα. Η θεώρηση αυτή νοηματοδοτείται όχι απλώς από την ανάπτυξη της οικονομικής θέσης των χριστιανών εντός του οθωμανικού κράτους, αλλά και από την παράλληλη στατικότητα ή και επιδείνωση της αντίστοιχης θέσης των μουσουλμάνων. Μολονότι το αντιστικτικό αυτό σχήμα είναι σήμερα ευρέως αποδεκτό από τους έλληνες ιστορικούς, η αλήθεια είναι ότι γνωρίζουμε ελάχιστα σε σχέση με τη φύση και το μέγεθος της μουσουλμανικής εμπορικής ναυτιλίας κατά τις δεκαετίες που προηγήθηκαν της Ελληνικής Επανάστασης. Υπογραμμίζοντας τη σημασία αυτού του ιστοριογραφικού ζητήματος για την κατανόηση των πολιτικών και οικονομικών εξελίξεων στην ανατολική Μεσόγειο, η παρούσα ομιλία αναζητά, μέσω της συστηματικής παρουσίασης οθωμανικών πηγών, στοιχεία για τον ρόλο της μουσουλμανικής ναυτικής δραστηριότητας στην περιοχή κατά τον 18ο και τις αρχές του 19ου αιώνα.