Επόμενη συνάντηση, 15.10.2025, 19:00
Όλγα Γκράτζιου
Συναντώ συχνά σε κείμενα ιστορικών που μελετούν κυρίως τις παλαιότερες εποχές την επωδό «αλλά την απάντηση στο ερώτημα αυτό μπορεί να τη δώσει [μόνο] η αρχαιολογία», όταν για το ζήτημα που ερευνούν οι αξιοσέβαστες γραπτές πηγές τους σιωπούν. Ευελπιστούν ότι η αρχαιολογική σκαπάνη μπορεί να ανακαλύψει ένα νέο τεκμήριο, μάλιστα αδιαμφισβήτητο επειδή θα έχει υλική υπόσταση, θα είναι δηλαδή «αγνό» και αδιαμεσολάβητο, σε αντίθεση με τις περισσότερες γραπτές πηγές που είναι συνήθως πολλαπλά διαμεσολαβημένες. Πόσο αδιαμφισβήτητη μπορεί να είναι όμως η αλήθεια του υλικού τεκμηρίου; Ο Αρχαιολόγος για να την ελέγξει ανατρέχει στην Ιστορία, εκείνη τη «μικρή ιστορία» του συγκεκριμένου τόπου, στη συγκεκριμένη χρονολογική ζώνη που εντάσσει το εύρημά του με την ελπίδα ότι το «ιστορικό πλαίσιο» θα τον βοηθήσει να κατανοήσει το πώς και το γιατί του πράγματος. Στην πράξη θα μπορέσει ίσως να «εικονογραφήσει» με το εύρημά του κάποιαν όψη της εποχής. Θα μπορέσει όμως, οπλισμένος μόνο με τα γενικά χαρακτηριστικά της εποχής, με μια συνοπτική εικόνα του κοινωνικού σχηματισμού, να «ερμηνεύσει» το αντικείμενο της μελέτης του, ώστε τελικά αυτό να γίνει μια νέα ιστορική πηγή;
Προτείνω να συζητήσουμε πόσο και πώς εμείς, ιστορικοί και αρχαιολόγοι, συνδιαλεγόμαστε και ενσωματώνουμε αμοιβαία τις κατακτήσεις των επιστημονικών μας ειδικοτήτων. Προφανώς θα χρησιμοποιήσω παραδείγματα από την ερευνητική και τη διδακτική μου εμπειρία.
Συζητητές: Τόνια Κιουσοπούλου, Νίκος Τσιβίκης
Συναντώ συχνά σε κείμενα ιστορικών που μελετούν κυρίως τις παλαιότερες εποχές την επωδό «αλλά την απάντηση στο ερώτημα αυτό μπορεί να τη δώσει [μόνο] η αρχαιολογία», όταν για το ζήτημα που ερευνούν οι αξιοσέβαστες γραπτές πηγές τους σιωπούν. Ευελπιστούν ότι η αρχαιολογική σκαπάνη μπορεί να ανακαλύψει ένα νέο τεκμήριο, μάλιστα αδιαμφισβήτητο επειδή θα έχει υλική υπόσταση, θα είναι δηλαδή «αγνό» και αδιαμεσολάβητο, σε αντίθεση με τις περισσότερες γραπτές πηγές που είναι συνήθως πολλαπλά διαμεσολαβημένες. Πόσο αδιαμφισβήτητη μπορεί να είναι όμως η αλήθεια του υλικού τεκμηρίου; Ο Αρχαιολόγος για να την ελέγξει ανατρέχει στην Ιστορία, εκείνη τη «μικρή ιστορία» του συγκεκριμένου τόπου, στη συγκεκριμένη χρονολογική ζώνη που εντάσσει το εύρημά του με την ελπίδα ότι το «ιστορικό πλαίσιο» θα τον βοηθήσει να κατανοήσει το πώς και το γιατί του πράγματος. Στην πράξη θα μπορέσει ίσως να «εικονογραφήσει» με το εύρημά του κάποιαν όψη της εποχής. Θα μπορέσει όμως, οπλισμένος μόνο με τα γενικά χαρακτηριστικά της εποχής, με μια συνοπτική εικόνα του κοινωνικού σχηματισμού, να «ερμηνεύσει» το αντικείμενο της μελέτης του, ώστε τελικά αυτό να γίνει μια νέα ιστορική πηγή;
Προτείνω να συζητήσουμε πόσο και πώς εμείς, ιστορικοί και αρχαιολόγοι, συνδιαλεγόμαστε και ενσωματώνουμε αμοιβαία τις κατακτήσεις των επιστημονικών μας ειδικοτήτων. Προφανώς θα χρησιμοποιήσω παραδείγματα από την ερευνητική και τη διδακτική μου εμπειρία.
Συζητητές: Τόνια Κιουσοπούλου, Νίκος Τσιβίκης