Επόμενη συνάντηση, 29.3.2023, 20:00
Ελληνικές κοινότητες μεταναστών στη Νότια Ροδεσία και στην Τανγκανίκα: ασταθής λευκότητα και αμφίσημη τοποθέτηση των ελληνόφωνων μεταναστών στην ιεραρχία της αποικιοκρατίας, 1890-1960
Ο σχηματισμός των ελληνικών κοινοτήτων στην υποσαχάρια Αφρική ήταν το ιστορικό αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας διαδικασίας ανοργάνωτης μετανάστευσης από ελληνόφωνες κοινότητες της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της Κύπρου και της Αιγύπτου. Οι απαρχές του μεταναστευτικού ρεύματος εντοπίζονται στα τέλη του 19ου αιώνα, ενώ η παρουσία των Ελλήνων μεταναστών/μεταναστριών στην υποσαχάρια Αφρική έφτασε στο δημογραφικό της αποκορύφωμα τη δεκαετία του 1960, αριθμώντας περίπου 150.000 άτομα. Η παρουσία των Ελλήνων δεν ήταν σημαντική αριθμητικά, αλλά η σημασία της προκύπτει από τους όρους με τους οποίους αυτός ο περιορισμένος αριθμός μεταναστών χωρίς αποικιακό παρελθόν ή την άμεση υποστήριξη του αποικιακού κράτους κατάφερε να αποκτήσει δυσανάλογη σημασία για την τοπική οικονομία και πολιτική σε ορισμένες περιοχές εντός ορισμένων αποικιών, και, ως εκ τούτου, τι μας λέει αυτό το φαινόμενο για τον χαρακτήρα της αποικιοκρατίας. Η συσχέτιση αυτού του φαινομένου με την ανάπτυξη συγκεκριμένων χαρακτηριστικών της αποικιοκρατίας στην Ανατολική και Κεντρική Αφρική αφορά το κύριο ερώτημα του διδακτορικού μου ερευνητικού έργου για την ελληνική μετανάστευση στη Ζιμπάμπουε (Νότια Ροδεσία) και στην Τανζανία (Τανγκανίκα).
Η εισήγηση θα εξετάσει τις οικονομικές δραστηριότητες και τις σχέσεις των Ελλήνων μεταναστών με τους Ευρωπαίους αποίκους και ιθαγενείς πληθυσμούς από το 1890 μέχρι και τη δεκαετία του 1960. Η παρουσίαση θα χωριστεί σε τρία μέρη. Στο πρώτο μέρος θα διερευνηθούν οι λόγοι που Έλληνες από την Ανατολική Μεσόγειο επέλεξαν την υποσαχάρια Αφρική ως τόπο μετανάστευσης. Συγκεκριμένα τον ρόλο της αλυσιδωτής μετανάστευσης και τα προγράμματα στρατολόγησης Ελλήνων εργατών και ειδικευμένων αγροτών από τις αποικιακές κυβερνήσεις της Γερμανικής Ανατολικής Αφρικής και Ροδεσίας. Στο δεύτερο μέρος, θα εξεταστεί η αμφισβήτηση της λευκότητας και καταλληλότητας ως αποίκων των Ελλήνων σε ταξική και εθνοτική βάση από τους Βρετανούς και Γερμανούς. Στο τρίτο μέρος, μέσω προφορικών μαρτυριών και παροικιακών εκδόσεων, θα δοθεί έμφαση στο πώς οι ίδιοι οι Έλληνες μετανάστες τοποθετούσαν τον εαυτό τους στην αποικιακή ιεραρχία καθώς και στη σχέση τους με τους ιθαγενείς λαούς.